"Εφηβεία" σε μια κοινωνία που βιάζεται να κρίνει πριν ακούσει

Με αφορμή την πολυσυζητημένη σειρά των τελευταίων ημερών, καταφέραμε να μπούμε στον κόσμο ενός έφηβου που παλεύει να βρει τη θέση του, ενώ όλοι γύρω του έχουν ήδη αποφασίσει ποιος είναι. Σε μια κοινωνία που ασχολείται περισσότερο με το να κρίνει παρά να ακούει, να κατανοεί και να συμπεριλαμβάνει, η ιστορία του έφηβου δείχνει πώς οι νέοι κινδυνεύουν να μεγαλώνουν μέσα σε ένα πλαίσιο χωρίς πραγματική κατανόηση.

"Κάνω τα πάντα για τα παιδιά μου», «δουλεύω όλη μέρα για να μην τους λείψει τίποτα», «έφηβοι είναι, φυσιολογικό είναι να μας αγνοούν», «δεν αποχωρίζεται το κινητό του, μα καλά τι λένε όλη μέρα;», «σιγά μην αφήσει το κινητό της για να φάει μαζί μας», «οι νέοι σήμερα έχασαν την επαφή με την πραγματικότητα». Όσο οι ενήλικες μιας άλλης εποχής αγνοούν το προχώρημα, την εξέλιξη και την επικινδυνότητα της νέας εποχής κινδυνεύουν να αδικούν τους νέους και να τους απομακρύνουν, επειδή δεν τους καταλαβαίνουν. Έτσι, η μοναδική πηγή αποδοχής, οικειότητας και φροντίδας θα είναι οι συνομήλικοι. Η καλή πρόθεση ενός γονέα, να φροντίσει και να παρέχει στα παιδιά του αυτά που επιθυμούν, δεν αρκεί.  Δεν εξαγοράζεται η ουσιαστική παρουσία του γονέα με ένα κινητό, ένα ταξίδι ή μια βόλτα για ψώνια. Αξίζει να αναρωτηθούμε τι αγωνίες κουβαλούν οι νέοι σήμερα και πόσο δύσκολο είναι για αυτούς να εκφράσουν τον εαυτό τους σε έναν κόσμο που τους ζητά συνεχώς να προσαρμοστούν. Σε μια κοινωνία γεμάτη προσδοκίες κι αβεβαιότητα, οι έφηβοι πολλές φορές νιώθουν πως βρίσκονται εγκλωβισμένοι ανάμεσα στις ανάγκες των άλλων και τις δικές τους αναζητήσεις.

Οι έφηβοι, ως αναπόσπαστο κομμάτι της εξέλιξης και του μεγαλώματος τους, ψάχνουν ταυτότητα, αλλά συχνά βρίσκουν κλειστές πόρτες αντί για ανοιχτές αγκαλιές. Βρίσκουν από την μια ενήλικες που θεωρούν ότι «αντιδράει σε ότι της πω, σίγουρα το κάνει επίτηδες», «δεν με θέλει για μάνα της, ότι και να της πω με βρίζει», «δεν με σέβεται, με αγνοεί και με υποτιμά», «δεν τον μεγάλωσα έτσι εγώ, η μάνα του φταίει που τον κανακεύει», «εγώ έφαγα τόσο ξύλο από τον πατέρα μου κι αυτός ούτε μια φορά κι αυτό είναι το ευχαριστώ του» κι από την άλλη βρίσκουν συνομήλικους που θεωρούν ότι «δεν είναι αρκετά δημοφιλής άρα είναι άχρηστος», «δεν έχει πάει με καμία ακόμα, σίγουρα είναι γκέι», «ντύνεται σαν αγοροκόριτσο, είναι σίγουρα λεσβία», «είναι χοντρή και άσχημη», «φοράει σιδεράκια, ποιος θα της την πέσει;», «δεν βγαίνει βόλτες μαζί μας, δεν τον αφήνει η μανούλα του». Βιώνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την αγωνία του να «μην πεταχτούν απ’ έξω» και γι’ αυτό συχνά βλέπουμε να αφομοιώνονται χωρίς απαραίτητα να συμφωνούν. Ίδια ρούχα, ίδιο ντύσιμο, ίδιο βάψιμο, ίδια τσαντάκια κλπ. Το να είναι κανείς απλά ο εαυτός του είναι πλέον ένα κλισέ χωρίς νόημα μιας και έχει πολύ μεγάλο κόστος που οι έφηβοι δεν είναι προετοιμασμένοι ν’ αντιμετωπίσουν.

Όμως, πίσω από κάθε αμφισβήτηση, πίσω από κάθε «πρέπει», κρύβεται η επιθυμία τους ν’ ανήκουν και να αγαπηθούν γι’αυτό που πραγματικά είναι. Χωρίς να πρέπει να σκέφτονται ποια emojis να χρησιμοποιήσουν για να γίνουν κατανοητοί, χωρίς να πρέπει να ποζάρουν με συγκεκριμένο τρόπο στον φακό για να είναι ποθητοί, χωρίς να πρέπει να μιλάνε με συγκεκριμένα άτομα για να είναι αποδεκτοί.

Οι νέοι επιθυμούν, όπως όλοι μας, να ζήσουν τη ζωή που θέλουν, αλλά συχνά δεν ξέρουν πώς να το κάνουν. Μέσα από τη διαφωνία με τους ενήλικες, ψάχνουν να βρουν αυτό το «πώς». Ας μην τους κλείνουμε το δρόμο, ας τους βοηθήσουμε να είναι υπεύθυνοι, σίγουροι και ειλικρινείς με τον εαυτό τους. Έχουν ανάγκη από ένα σταθερό συναισθηματικά ενήλικα, που δεν προσωποποιεί την ένταση και την αντίδρασή του αλλά τα αγκαλιάζει και τ’ αποδέχεται ως μέρος της διαφοροποίησής του.

Άκου ουσιαστικά πριν απαντήσεις, κάνε ερωτήσεις αν κάτι δεν καταλαβαίνεις, επικύρωσε το συναίσθημά του/της και εξέφρασε το δικό σου για αυτό που ακούς. Δείξε κατανόηση στην ανάγκη του να διαφοροποιηθεί.

Να το πάρεις προσωπικά, θετικά, όταν ένας έφηβος επιλέγει να πάει κόντρα με σένα. Σε εμπιστεύεται και σε θεωρεί ασφαλή και σταθερή φιγούρα ώστε να εκφράσει τον εαυτό του, ακόμα κι αν αυτός ο εαυτός είναι διαφορετικός από αυτόν που ξέρεις ή περιμένεις. Σε εμπιστεύεται ότι θα είσαι ένας ενήλικας ανεπηρέαστος και ισορροπημένος που δεν «σπάει» και δεν «παθαίνει». Αν το δεις έτσι, η αντίδρασή του δεν είναι απόρριψη, αλλά μια αναγκαία διαδικασία για να ανακαλύψει τον εαυτό του. Ο έφηβος δεν χρειάζεται μόνο καθοδήγηση, αλλά και χώρο για να πειραματιστεί, να κάνει λάθη και να μάθει από αυτά. Η απόστασή του ή η διαφωνία του δεν είναι ένα πλήγμα για τη σχέση σας, αλλά μια ευκαιρία να ανανεωθεί και να δυναμώσει αυτή η σχέση. Στην ουσία, μέσα από την ένταση και την πρόκληση, χτίζεται η εμπιστοσύνη που θα τον συνοδεύει στην ενηλικίωση. Όταν τον αφήνεις να εκφράζεται και να αμφισβητεί, τον βοηθάς να κατανοήσει τα όριά του και να βρει τη δική του ταυτότητα. Με την υπομονή και την αποδοχή σου, τον ενδυναμώνεις να γίνει ο άνθρωπος που θέλει να είναι, χωρίς να φοβάται ότι θα απογοητεύσει τις προσδοκίες σου. Κι έτσι μ’ αυτή τη σιγουριά θα κοινωνικοποιείται με τους άλλους χωρίς φόβο για απόρριψη αλλά με αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη.

«Εσύ πόσο ακούς τον εαυτό σου και τους άλλους;»